TOPLUMSAL CİNSİYET TEMELLİ KÜLTÜREL KODLARIN VİDEO TASARIM ÖĞESİ OLARAK KULLANILMASINA DAİR BİR İNCELEME
Author:
Abstract
Sanat eserleri, sanatçının dünyasından topluma açılan bir pencere olmanın yanı sıra, bir iletişim aracı olarak kültürel ve toplumsal değer alışverişi sağlayan medyumlardır. Sanatçılar içinde yaşadıkları ve etkilendikleri kültürel değerleri, farklı medyum ve tekniklerle ürettikleri eserlerinde ister açık ister örtük biçimde kullanarak düşüncelerini diğer bireylerle paylaşmaktadırlar. Bu doğrultuda, çoklu duyuya hitap eden bir sanat medyumu olan videoda, toplumsal cinsiyet olgusuna dair kültürel kodların görsel tasarım ekseninde nasıl inşa edildiği ve izleyiciye nasıl sunulduğu, çalışmanın çıkış sorularını oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemi, Türkiye’de ataerkil düzene karşı eleştirel eserler üreten üç kadın sanatçının (Şükran Moral, Canan Şenol, İrem Çoban), performansa dayalı anlatılarını farklı görsel tasarım öğeleriyle somutlaştırdıkları üç video çalışmasından oluşmaktadır. Eserler, sosyal göstergebilim yöntemiyle incelenmektedir. Çalışma sonucunda anlatımsal, etkileşimsel ve düzensel işlevler ekseninde video eserlerin görsel tasarım inşalarının, benzer kültürel kodlar içeren simgeler ve semboller üzerinden oluşturulduğu tespit edilmektedir. Sanatçıların eserlerinde söz konusu kültürel kodları farklı video tasarım teknikleriyle, alışılagelen pratiklerin tersi biçimde izleyiciye sundukları ve bu şekilde ataerkil toplum düzeni içinde baskılanan, ikinci plana yerleştirilen kadın kimliğini sorguladıkları görülmektedir. Video eserlerde kullanılan seslerin (doğal ve yapay) görsel tasarımı desteklediği ve anlatı tasarımını pekiştirdiği, çalışma sonucunda elde edilen bir diğer önemli veridir.
Keywords
Abstract
In addition to being a window from artist's world to society, artworks are mediums that provide cultural and social value exchange as a communication tool. The artist shares her/his thoughts with other individuals by using the social and cultural values in which she/he lives and is influenced, either explicitly or implicitly. In this direction, how cultural codes are constructed and presented to the audience on the axis of visual design in video, which is an audio-visual art medium that appeals to multiple senses is the main question of this study. The sample of the study consists of three video artworks of three female artists (Şükran Moral, Canan Şenol, İrem Çoban), who produce critical works against the dominant patriarchal order in Turkey, embody their performance-based narratives with different visual design elements. The video artworks are examined with the method of visual social semiotics. As a result of the study, it has been determined that the visual design constructions of the artworks, in the axis representational, interactive and compositonal functions, are created through similar symbols that contain cultural. It is seen in the video artworks of the artists that they present the cultural codes in question to the audience in the opposite way of the usual practices, and in this way they question the female identity, which is suppressed in the patriarchal social order. In addition, another important data obtained as a result of the study is that the sounds (natural and artificial) used in the videos support the visual design and reinforce the meaning by using the audio feature of the organic structure of the video.