Author :
Abstract
Bu çalışma ile Türk müziğinin önemli ud icracılarından biri olan Necat Çelik’in icra üslubu, Sûz-i Dil makamında yaptığı taksim üzerinden değerlendirilmiştir. Makamsal analiz ile makamın ses alanı, makamın seyri ve geçkiler ele alınmıştır. Taksimin ud icra tekniği bakımından analizinde ise klavye üzerindeki pozisyonların kullanımı ile sıkça kullanılan süslemeleri içeren bir değerlendirmeyle taksim çözümlenmiştir. Yapılan analizler doğrultusunda, Çelik’in Sûz-i Dil taksimini, kız ney akordunda yaptığı görülmektedir. Çelik’in melodilerinde seri mızrap vuruşlarıyla ajiliteyi gösterdiğini, geleneksel seyir anlayışına uygun olarak özgün melodiler ürettiği, klavyede kapalı pozisyonları tercih ettiği söylenebilir. Ayrıca süslemelerinde ise glissando, vibrato, çarpma gibi teknikleri kendi icra üslubu çerçevesinde etkili bir şekilde kullandığı görülmüştür. Sûz-i Dil taksim makamı iyi tarif eden öğretici nitelikte bir taksim olmuştur.
Keywords
Abstract
The aim of this study was to analyze the oud method of Necat Çelik, one of the most important oud players of Turkish music, through his improvisation in suzidil mode. By using mode analysis, the sound field of the mode, the course of the mode and modulations were evaluated. The analysis of the improvisation in terms of the oud method included the frequently used ornaments and the use of the positions on the keyboard. The analyses show that Çelik executed the suzidil improvisation on the kiz ney accord. It can be stated that Çelik uses fast pick strokes in his melodies to show agility, produces original melodies in accordance with the traditional course approach, and prefers closed positions on the keyboard. Moreover, it was observed that he used techniques, such as glissando, vibrato, and grace note, effectively in his ornaments within the frame of his own method. Suzidil improvisation is considered to be an instructive improvisation that describes the mode well.
Keywords
- Akdoğu, O., (2003). Türk Müziğinde Türler ve Biçimler, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
- Akdoğu, O. (1989). Taksim Nedir, Nasıl Yapılır, İhlas A.Ş. Tesisleri, İzmir.
- İrden, S. (2015). Türk Mûsikîsi’nde Makâm Uygulamaları, Aybil Yayınevi, Konya.
- Karadeniz, E. (1983). Türk Mûsikîsinin Nazariye ve Esasları, İş Bankası Yayınları, Ankara.
- Kılınçarslan, F. (2020). Necati Çelik’in 8 Farklı Makamda Yaptığı Ud Taksiminin Makamsal ve Teknik Analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik Bilimleri,Sakarya.
- Öztuna, Y. (2006). Türk Mûsıkîsi Klasik Türk San’at Mûsikîsi’nin Ansiklopedik Sözlüğü (Birinci basım, Cilt I-II) Orient Yayınları, Ankara.
- Özkan, İ. H. (2006). Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usûlleri, Ötüken Yayınevi, İstanbul.
- Tanrıkorur, C. (2003). Osmanlı Dönemi Türk Musikisi, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- Türk Dil Kurumu, (2005). Türkçe Sözlük, Ankara.
- Yahya, G. (2002). Ünlü Virtüoz Yorgo Bacanos’un Ud Taksimleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
