Author :
Abstract
Küreselleşme ve artan rekabetle birlikte bölgesel gelişmişlik farklılıkları tüm dünya ülkelerinin en temel sorunu haline gelmiştir. Bu bağlamda bölgesel kalkınma farklılıklarının azaltılmasında etkili olabilmek ve yapılan yatırımları arttırabilmek için bölgesel kalkınma ajansları oluşturulmuştur. Oluşturulan kalkınma ajanslarıyla az gelişmiş ülkelerde gündeme gelen işsizlik sorununu diğer sorunlar gibi en aza indirmek amaçlanmıştır. Söz konusu ajanslar bölgesel kalkınmanın yanında ülkenin büyümesi ve kalkınması açısından önemli rol oynamaktadır. Bölegesel kalkınma ajansları ilk olarak 1929 Büyük Buhran sonrası ortaya çıkmış, 1933 yılında ABD’de görülen ilk örneği Tennessee Valley Authority’dir. Türkiye’de ise 1950’li yıllara kadar fazla hissedilmeyen bölgesel farklılıklar bu yıllardan sonra görülmeye başlanmıştır. Bu çalışmada bölgesel farklılıkların azaltılması amacına yönelik birçok ülkede oluşturulan bölgesel kalkınma ajanslarının görevleri, özellikleri ve Türkiye’deki bölgesel farklılıkları azaltmadaki rolleri incelenmiştir.
Keywords
Abstract
Along with globalization and increasing competition, regional development disparities has become a fundamental concern of all the countries. In this context, regional development agencies have been established to effectively reduce regional development distinction and to increase the investments. These development agencies are intended to minimize the unemployment problem in underdeveloped countries as well as other problems. In addition to regional economic development, these development agencies play an important role in both economic growth and development of the country. Regional development agencies first emerged in 1929 after the Great Depression, and the first example of these development agencies were seen in the United States at the Tennessee Valley Authority in 1933. It was not until after 1950’ s that the regional differences became obvious in Turkey. This study examines responsibilities and characteristics of development agencies around the World and discusses their application in decreasing the regional disperaties in Turkey.
Keywords
- Aktürk, E. (1997). Avrupa Birliği’nde Bölgesel Sorun ve Politikalar. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi,Erzurum.
- Apalı, A. ve Yıldız, R. (2014). “Bölgesel Kalkınma Ajansları: Fransa ve İngiltere Örnekleri”, Dergi Karadeniz, 1(23): 66-88.
- Ardıç, Ö. (2007). Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Politikaları Ve Bölgesel Planlama Çalışmaları. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Arslan, E. (2010). Kalkınma Ajansları ve Kalkınma Ajanslarının Türkiye Ekonomisine Beklenen Katkıları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi,Konya.
- Ata, Y. A. (2013). “Türkiye’de Kalkınmanın Yereldeki İzdüşümü: Bölgesel Kalkınma Ajansları”, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
- Aydemir, C ve Karakoyun, İ. (2011). Yeni Bölgesel Kalkınma Yaklaşımı: Karacadağ Örneği. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
- Ayna, Y. E. (2011). Türkiye’ de Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Kalkınma Ajansları. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
- Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (2018). 30479. 15.07.2018. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/19.5.4.pdf, Erişim Tarihi: 12.10.2018.
- Berber M., Çelepçi E. (2005). “Türk Bölgesel Kalkınma Politikalarında Yeni Arayışlar: Kalkınma Ajansları ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”. Doğu Karadeniz Bölgesel Kalkınma Sempozyumu, 13-14 Ekim, Trabzon.
- Bildirir, H. N. (2005). Avrupa Birliği ve Bölgesel Kalkınma Politikaları: Uygulamalar ve Alınan Sonuçlar. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.
- Can, E. (2004). Avrupa Birliği Bölgesel Politikaları ve Yapısal Fonlar Uyum Sürecinde Türkiye İçin Bir Değerlendirme. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
- Can, E. (2011). Bölgesel Kalkınmada Kalkınma Ajanslarının Rolü, İzmir Kalkınma Ajansı Örneği. İzmir: Altın Nokta Yayınevi.
- Cankorkmaz, Z. (2011). “Türkiye’ de Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Bu Ajanslara Yönelik Eleştiriler”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1): 113-138.
- Çelik, (2016). Türkiye’ de Bölgesel Kalkınma Ajansları; Başarılanlar ve Karşılaşılan Sorunlar. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
- Dinler, Z. (2014). Bölgesel İktisat. Bursa: Ekin Kitabevi.
- DPT. (2000b). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu(2502). Erişim Tarihi: 22.03.2018, http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/zel%20htisas%20Komisyonu%20Raporlar/Attachmen ts/65/oik523.pdf.
- Eraydın, A. (2010). “ Bölgesel Kalkınmanın Yönetişim Çerçevesinde Kurumsallaşması: Kalkınma Ajansları”. Editörler: Birol Akgül ve Nısfet Uzay. Türkiye’ de Bölgesel Kalkınmanın Yeni Örgütleri: Kalkınma Ajansları. Bursa: Ekin Yayınevi.
- Ertaş, N. (2013). Bölgesel Kalkınma Politikası Aracı Olarak Kalkınma Ajansları: Türkiye’de Bölgesel Potansiyelin Değerlendirilmesi Açısından Mevlana Kalkınma Ajansı Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
- Göymen, K. (2010). Yerel Kalkınmanın Yönetişimi. İstanbul Politikalar Merkezi, İstanbul.
- Güler, V. (2010). Bölgesel Kalkınma Aracı Olarak Bölgesel Kalkınma Ajansları: Türkiye Uygulaması. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Gündüz, A. Y. (2006). Bölgesel Kalkınma Politikası. Bursa: Ekin Kitabevi.
- Hasanoğlu, M. ve Aliyev, Z. (Ocak 2006). “Avrupa Birliği ile Bütünleşme Sürecinde Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Ajansları”. Sayıştay Dergisi, 60(17): 81-103.
- Ildırar, M. (2004). Bölgesel Kalkınma Ve Gelişme Stratejileri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun. (2018). Kanun Hükmünde Kararname, 703, 2.07.2018, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180709M3.pdf, Erişim Tarihi:
- Kaya, K. (2007). Bölgesel Kalkınmada Yeni Bir Model; Kalkınma Ajansları ve Türkiye’ de Uygulanabilirliği. Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Kulaksız, Y. (2008). Türkiye’de Bölgesel Gelişmişlik Farkları, İstihdam ve Kurum Hizmetlerinin Çeşitlendirilmesi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi, Ankara.
- Maç, N. (2006). “Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Türkiye”, Konya Ticaret Odası Etüt Araştırma Servisi (2006-117/76), Konya:.
- Mengi, A. (2001). “Avrupa Birliği’nde Bölge, Bölge Planlaması ve Türkiye”. Gap Dergisi, 15(23): 30-34.
- Mesçioğlu, M. (2011). Avrupa Birliği’nde Yerellik İlkesi ve Avrupa Birliği Mali Yardımları Bağlamında Kalkınma Ajansları. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
- Özdemir K. (1999). “Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Türkiye’ de Bölgesel Dengesizliği Azaltmada Teşvik Uygulamalarının Önemi”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (15): 121-129.
- Özen, P. (2005). Bölgesel Kalkınma Ajansları. Ankara: TEPAV Yayınları,
- Paköz, M. Z. ve Yüzer, M. A. (2010). Kalkınma Ajansları İçin İşlevsel Bir Mekansal Altlık Önerisi: Sürükleyici İller ve Etki Alanları. Bursa: Ekin Yayınevi.
- Polat E. ve Yılmaz G.Ö. (2014). “Kalkınma Ajanslarının Turizmin Gelişmesindeki Önemi: Güney Marmara Kalkınma Ajansı Örneği”. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 9(1): 138-160.
- Poroy, H. (2004). “Bölgesel Gelişme Stratejileri Çerçevesinde Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi”. Türkiye İktisat Kongresi, 5-9 Mayıs, İzmir.
- Sarıhan, Z. (2011). Yerel İktisadi Kalkınma Bağlamında Kalkınma Ajanslarının Rolü ve Türkiye Uygulamaları. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Karaman.
- Taş, B, (2009), “AB Uyum Sürecinde Türkiye İçin Yeni Bir Bölge Kavramı: İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS)”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2): 185-197.
- Taş, H. C. (2007). “Bölgesel Kalkınma Ajanslarına Yönelik Eleştiriler ve Son Gelişmeler”. İçişleri Bakanlığı Türk İdare Dergisi, 79(456): 137-163.
- Taşçı, K. Akpınar, R. ve Özsan M. E. (2011). Teoride ve Uygulamada Bölgesel Kalkınma Politikaları. Bursa: Ekin Yayınevi.
- Tiftikçigil, B. Y. (2009), “Bölgesel Kalkınmada Aşağıdan Yukarıya Yönetim Anlayışı ve Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Ortaya Çıkışı”, TODAİE Ulusal Kalkınma ve Yerel Yönetimler Kongresi, Ankara.
- Tiftikçigil, B. Y. (2010). Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Politikalarında Yaşanan Dönüşüm ve Kalkınma Ajansları. İstanbul: Derin Yayınları.
- Tutar, F. ve Demiral, M. (2007). “Yerel Ekonomilerin Yerel Aktörleri: Bölgesel Kalkınma Ajansları, Osmangazi Üniversitesi İktasadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,
- Yıldız, O. (2014). Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Türkiye’ de Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Bölgesel Rekabet Gücünün Arttırılmasında Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Rolü: Geka Örneği. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Muğla.
- Yılmaz, Z. (1995), AT’da Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Eskişehir.
- Yılmaz, Z. (1999), ‘Bölgesel Kalkınmanın Boyutları ve AB-Gümrük Birliği Çerçevesinde Türkiye’de Bölgesel Kalkınma’ Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3: 79-96.
- Yüksel, H. G. (2015). Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Uygulanabilirliği ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
