KORUNMAYA MUHTAÇ OLAN ÇOCUKLARIN VE AİLESİYLE BİRLİKTE YAŞAYAN ÇOCUKLARIN AKRAN İLİŞKİLERİ İLE AHLAKİ DEĞER YAPILARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Çocukların sağlıklı akran ilişkileri kurabilmeleri için toplumun benimsediği değerleri sergilemeleri önem arz etmektedir. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından korunmaya muhtaç çocuklar için Çocuk Evi sistemi ile devlet koruması altındaki çocukların toplumla daha sağlıklı ilişkiler kurabileceği, toplumsal değerleri benimseyebileceği, az sayıda ve yaşları yakın olan çocukların bir arada kalması ile ev ortamının benimsenmesi, sağlıklı akran ilişkileri kurabilmesi hedeflenmektedir. Yapılan bu araştırma, 61–72 aylık korunmaya muhtaç olan çocukların ve ailesiyle birlikte yaşayan çocukların akran ilişkileri ile ahlaki değer yapıları arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın örneklemini Ankara Keçiören ilçesinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı anasınıfı/ anaokulunda eğitimine devam eden ailesiyle birlikte yaşayan evrenden seçilen 356 çocuk ve Ankara ilinde çocuk evlerinde kalan 61–72 aylık korunmaya muhtaç 48 çocuk (evrenin tamamı) oluşturmaktadır. Araştırmada, “Genel Bilgi Formları”, “Ahlaki Değer Yapısını Belirleme Ölçeği” ve “Ladd Profilet Çocuk Davranış Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, çocukların Ladd- Profilet Çocuk Davranış Ölçeği’nden aldıkları puanlar ailesi ile birlikte yaşayan çocukların lehine anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır (p<0,05). Bununla birlikte hem çocuk evlerinde kalan çocukların hem de ailesiyle birlikte yaşayan çocukların “Ahlaki Değer Yapısı Belirleme Ölçeği”nden aldıkları puanlar ile Ladd Profilet Davranış Ölçeği’nin prososyal alt boyutundan aldıkları puanlar arasında pozitif yönde; asosyal, kaygılı- korkulu, dışlanma, hiperaktif ve saldırganlık
Keywords
Abstract
In order for them to establish healthy peer relationships, it is important for children to display values that are adopted by society. With the Children's Houses system established by the Ministry of Family and Social Policies, the aim is to allow the children under the protection of the state, to establish healthier peer relationships by having the ones who are close in age, stay in the same houses in groups that are not numerous, which will in turn allow them to establish healthier relations with society and adopt society's values . This study was carried out to examine the nature of peer relationships and the moral values of children that live with their families and children in need of protection, who are between 61-72 months old. The research is in the relational screening model. The population of the study consists of 356 children, who were selected from among children who live with their families and go to kindergartens of Keçiören District in Ankara Province that are bound to Ministry of National Education, and 48 children in need of protection (entirety of the population) who are aged 61 to 72 months old and live in children's houses in the province of Ankara. In the study, "General Information Forms", "Moral Value Structure Determination Scale" and "Ladd-Profilet Child Behavior Scale" were employed. The results of the study, according to the Ladd-Profilet Child Behavior Scale (P<0.05), have shown that the children who live alongside their families have a favourable and significant difference. However, in both children groups, a positive correlation was determined between the scores "Moral Value Structure Determination Scale" and the scores of prosocial sub-dimension of Ladd-Profilet Child Behavior Scale and a negative correlation was determined between the same scale and the scores regarding sub-dimension of antisocial, anxiety-fearfulness, exclusiveness, hyperactivity and aggressiveness.
Keywords
- Akbulut Ş. A. (2006). Korunmaya muhtaç çocuk kavramına yeni yaklaşım (Toplumsallaşma sürecinde uygulanan sistemlerin analizi: İzmir örneği). Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Balat, U.G. (2012). Okul öncesinde değerler eğitimi ve etkinlik örnekleri. Ankara: Pegem.
- BAŞ, M. (1990). Yetiştirme yurdunda ve ana-baba yanında kalan öğrencilerin kaygı düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(5), 281-288.
- Binbaşıoğlu, C. (1987) . Eğitim Psikolojisi. Ankara: Binbaşıoğlu.
- Boduroğlu, G. (2016). Kurum bakımından ayrılan bireylerin yaşamın düzenlenmesi ve uyum sürecinde karşılaştığı sorunlar ve sosyal destek kaynakları. Yüksek Lisans Tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ankara. Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni, spss uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem.
- Cebe, F. (2005). Sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme kurumu yetiştirme yurtlarında barınan çocukların benlik saygısı, depresyon, kaygı skorlarının ailesi yanında kalan çocuklarla karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
- Darıca, N. (2004). Okul öncesi eğitimcileri için etkinlik dünyası uygulama kitabı. İstanbul: Morpa.
- Demirtaş, S. (2009). Çocuk yuvasında kalan korunmaya muhtaç çocukların değer eğitiminde yaratıcı dramanın etkililiği. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Erbay, E. (2008). Okul öncesi eğitim alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin sosyal becerilere sahip olma düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
- Erten, H. (2012). Okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarının sosyal beceri, akran ilişkileri ve okula uyum düzeyleri arasındaki ilişkilerin izlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
- Gölcüklü, F. (1970). Korunmaya Muhtaç Çocuklar. İstanbul: İktsadi Araştırma
- Gülay, H. (2008). 5-6 yaş çocuklarına yönelik akran ilişkileri ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışmaları ve akran ilişkilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Gülay, H. (2010). Okul öncesi dönemde akran ilişkileri. Ankara: Pegem.
- Gür,A. (2016). Çocuk evlerinde yaşayan çocuklar ile ailesiyle birlikte yaşayan çocukların akran ilişkileriyle sosyal davranışlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Gürşimşek, Işık. (2002). “Etkin Öğrenme ve Aile Katılımı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Anaokulu / Anasınıfı Öğretmeni El Kitabı, İstanbul: Ya-Pa.
- Gürvardar, D. (2001). Yetiştirme yurdunda yetişen çocuklar ile ana-baba yanında yetişen çocukların umutsuzluk düzeyinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- İnce, Z., Kasapoğlu, A. & Sezek, S. (2014). Korunmaya muhtaç kimsesiz çocukların devam ettikleri okulların yöneticilerinin bu çocukların sorunlarına ve sorunların çözümlerine yönelik mesleki donanımları. Eğitim Bilimleri Dergisi, 39, 97-119.
- İşkol Fidan, M. (2005). Sosyal hizmetler çocuk esirgeme kurumu çocuk yuvalarında barınan çocukların Wisc-R skorlarının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
- Kalaycı, H. (2007). Yetiştirme yurtlarındaki çocuklarda sosyal dışlanma riski (Tokat ve Turhal örneği). Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Karataş, İ. (2015). Adolesan bireylerin iletişim becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Kaya, S. (2003). Yetiştirme yurtlarında kalan gençlerin boş zaman değerlendirme eğilimi ve etkinliklerin sosyalleşmeye etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Kemerkaya, G. (2012). Korunmaya muhtaç ilköğretim 6-8. sinif öğrencilerinin sosyalleşme becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
- Keten, D. (2017). Korunmaya muhtaç çocuklar: Ankara çocuk evleri üzerine niteliksel bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler
- Kozan,L. (2012). Korunmaya muhtaç çocukların din eğitimi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ. Kutlu, M. (1992). Yetiştirme yurdunda ve ailesi yanında kalan öğrencilerin özsaygı ve düzeylerini etkileyen bazı değişkenler. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
- Nalbant, Ş. (2016) Korunmaya muhtaç çocuklarda çocuk evleri bakım modelinin toplumsallaşmaya ilişkin rolü: Kayseri örneği. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
- Neslitürk, S. (2013). Anne değerler eğitimi programının 5–6 yaş çocuklarının sosyal beceri düzeyine etkisi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Ogelman, H., Güngör, H., Erten Sarıkaya, H., Ersan, C., & Körükçü, Ö. (2015). Ladd ve Profilet çocuk davranış ölçeği, akran şiddetine maruz kalma ölçeği ve resimli sosyometri ölçeğinin dört yaş Türk çocukları için geçerlik güvenirlik çalışmaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 109- 130.
- Öztürk, N. (2011). 61-72 aylık çocuklar için “ahlaki değer yapısını belirleme ölçeği”’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Pırtık, Ş. (2013). Boşanmış ve tam aileden gelen okul öncesi çocukların sosyal beceri ve akran tepkilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yüksel Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Sosyal Hizmetler Ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Çocuk Evleri Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik. (2008). T.C. Resmi Gazete, 27015, 05 Ekim 2008.
- Şahin, S. (2015). Boşanmış ailelerden gelen okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerileri ve akran ilişkilerinin incelenmesi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Şen, B. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının duygusal zekâ düzeyleri ile akran ilişkileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Şengün, M. (2007). Ahlaki gelişimin psiko-sosyal dinamikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23(23), 201-221.
- Şenocak, H. (2005). Korunmaya muhtaç çocuklar: İstanbul yetiştirme yurtları üzerine bir alan araştırması. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Tümkaya, S. (2005). Ailesi yanında ve yetiştirme yurdunda kalan ergenlerin umutsuzluk düzeylerinin karşılaştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 445- 459.
- Uras, B. (2001). Kurum bakımında olan ve ailesi yanında kalan çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik ile depresyon puanlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Uslu, R. (2011). Yararlandıkları hizmet modeline göre korunmaya muhtaç çocuklarda davraniş ve duygusal sorunlar. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Ünal, G. (2017). Çocuklarda akran ilişkilerinin önemi. Erişim Tarihi: 21.10.2018, https://www.milasonder.com/kose-yazisi/1167/cocuklarda-akran-iliskilerininonemi.html .
- Vahedi, S., Farrokhi, F. & Farajian, F. (2012). Social competence and behavior problems in preschool children. Iranian Journal of Psychiatry, 7(3), 126-34.
- Ward, W. L. (1996). Distinctions between sociometric status groups: internalizing difficulties. Unpublished Doctoral Dissertation, The University of North Carolina at Greensboro, United States.
- Yalçın, A. (2011). Çocuk koruma kanunu kapsamında korunmaya muhtaç çocukların gelecek kaygılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- Yavuz, C. (2016). Korunmaya muhtaç çocukların koruma ve bakım altına alınma nedenleri. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Yazıcı, E. (2013). Korunmaya muhtaç çocuklara yönelik sosyal hizmetler: kurum bakım hizmetinden yararlanmış bireyler üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Yazıcı, E. (2012). Korunmaya muhtaç çocuklar ve çocuk evleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 499-525.
- Yıldırım, A. (2005). Kurum Bakımında olan ve ailesi ile birlikte kalan 13-18 yaş arası çocuklarda sürekli öfke ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
- Yıldırım, Ş. (2013). Çocuk evinde kalan çocukların ilişki dinamikleri: İzmir örneği. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Yörükoğlu, A. (2007). Değişen toplumda aile ve çocuk. İstanbul: Özgür.
- Yüce, G. (2015). Okulöncesi eğitime devam eden özel gereksinimli ve normal gelişim gösteren çocukların akran ilişkileri ve akran şiddetine maruz kalma düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
- Yüksel Ayanoğlu Z. (2016). Kurum bakımında kalmış yetişkinlerde bağlanma biçimleri ve ruhsal sorunlar. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
