Author :
Abstract
Milletler tarihi, çok kanlı ve zorlu mücadeleler tarihi olmakla birlikte, aynı zamanda ilginç yönetim, idare ve iktidar gerçekliklerinin de kaynağıdır. Bu iktidar çeşitliliği, kimi halklar için hayli sağlıklı bir sığınma limanı iken, kimi gruplar için köleliği, serfliği ve esareti zulüm içinde yaşadığı bir cehennem olmuştur. Bu çalışmanın ana amacı, ilk önce Osmanlı İmparatorluğu Millet Sistemi’nin en sadık kesimini oluşturan Ermeni cemaatinin İmparatorluk içindeki sosyo-politik ve iktisadi durumunu ortaya koymak, müteakiben Osmanlı İmparatorluğu’nun huzur ve bolluk içinde yaşayan sadık milleti Ermeni cemaatinin, başta bağımsızlık amaçlı bir uluslaşma hareketi şeklinde çıkan, ancak sonrasında sayısız kanlı terör ve tedhiş hareketine dönüşen yüzyıllık ‘Ermeni Terörü’ döneminin Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki izlerini sürmek, bununla bağlantılı olarak Ermeni Sorunu-Ermeni Terörü ilişkisini vurgulamak, sonrasında da bu terörün Türkiye sınırları dışında kalkıştığı yakın tarihli bir örnek olan Hocalı Katliamı’nı irdelemektir. Sonuçta da, konuya ilişkin genel bir değerlendirme ile çalışma bağlanmıştır.
Keywords
Abstract
The history of the nations is very bloody and challeging. However, this history has been the source of very interesting management, administrative and power realities and fights. These power assortments has been a healty and secure harbour and safehaven for some folks while for som others it has been a hell in which many sort of massacres, slavery, oppressions, cruelty and persecutions had been executed. Thus, the main goal of this paper is firstly to discuss the social-political and economical situation of the most loyal part of the Ottomans’ “Millet System”, then to pursue the trace of the Armenian terror period, which has rooted from an independence project at the very beginning, and to emphasize the relation between Armenian Issue and Armenian Terror, and lastly, try to deepen into a recent sample of that bloody massacre of terror at Hocali. In essence, the issue will be tried to bring to an end with a final evaluation.
Keywords
- Abbaslı, Nazile (2011), Yüzyılın Soykırımı Hocalı, İstanbul: Bilge Karınca Yayınları.
- Aral, Fahri (2001), İmparatorluğun Çöküş Döneminde Osmanlı Ermenileri-Bilimsel Sorumluluk ve Demokrasi Sorunları, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
- Anadol, Cemal (2007), Tarih Boyunca Türk-Ermeni Meselesi, İstanbul: Bilge Karınca.
- Binark, İsmet (1995), Asılsız Ermeni İddiaları ve Ermenilerin Türklere Yaptıkları Mezalim, Ankara: ATO Yayını.
- Çulcu, Murat (2005), Cehennem Makinesi-Ermeni Terörü’nün 100. Yıldönümü, İstanbul: Kastaş Yayınları.
- Dabağyan, Levon Panos (2011), Geçmişten Günümüze Millet-i Sadıka OsmanlıErmenileri-Amiralar, Devlet Adamları, Mimarlar, Hekimler, İlim Adamları, İstanbul: Yedirenk Kitapları.
- Eryılmaz, Bilal (1996), Osmanlı Devletinde Gayrimüslim Tebaanın Yönetimi, (2. Baskı), İstanbul: Risale Yayınları.
- Göyünç, Nejat (1983), Osmanlı İdaresinde Ermeniler, İstanbul: Gültepe Yayınları.
- Gunter, Michael M. (1986), Pursuing the Just Cause of Their People: A Study of Contemporary Armenian Terrorism, (New York: Greenwood Press).
- Gürün, Kamuran (1983), Ermeni Dosyası, Ankara: TTK.
- Halaçoğlu, Yusuf (2010), Ermeni Tehciri, (19. Baskı), İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılığı.
- Hyland, Franics P. (1991), Armenian Terrorism: The Past, The Present, The Prospects,(Boulder, CO.: Westview Press).İlter, Erdal (1996), Ermeni Kilisesi ve Terör, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
- İlter, Erdal (2007), Büyük İhanet/Ermeni Kilisesi ve Terör-Tarihi Seyir, (3. Basım), Ankara: Turhan Kitabevi.
- Kantarcı, Şenol, Kasım, Kamer, Kaya, İbrahim ve Laçiner, Sedat (Yay.Haz.) (2003),Ermeni Araştırmaları I. Türkiye Kongresi Bildirileri (Cilt-II), Ankara: ASAM-ERENYayınları.Karaçavuş, Ahmet ve Erdal, İbrahim (2009), Osmanlı Siyasal ve Sosyal Hayatında Ermeniler, İstanbul: IQ Kültür-Sanat Yayıncılık.
- Karacakaya, Recep (2006), Ermenilere Yönelik Ermeni Suikastları, İstanbul: 47 Numara Yayıncılık.
- Karakoç, Ercan (2009), Geçmişten Günümüze Ermeni Komiteleri ve Terörü, İstanbul: IQ Kültür-Sanat Yayıncılık.
- Karal, Enver Ziya (1975), Armenian Question, Ankara: Gündüz Matbaası.
- Karpat, Kemal H. (2010a), İslam’ın Siyasallaşması, (4. Baskı), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Karpat, Kemal H. (2010b), Türk Demokrasi Tarihi (Sosyal, Kültürel, Ekonomik Temeller), İstanbul: Timaş Yayınları.
- Karpat, Kemal H. (2010), Osmanlı Nüfusu, (Çev.: Bahar Tırnakçı), İstanbul: TimaşKarpat, Kemal H. ve Yıldırım, Yetkin (eds.) (2012), Osmanlı Hoşgörüsü, İstanbul: Timaş Yayınları.
- Kenanoğlu, M. Macit (2004), Osmanlı Millet Sistemi: Mit ve Gerçek, İstanbul: KlasikKurz, Anat and Merari, Ariel (1985), ASALA: Irrational Terror or Political Tool,Küçük, Cevdet (1984), Osmanlı Diplomasisinde Ermeni Meselesinin Ortaya Çıkışı: 1878-1897, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
- Memmedova, Hevva (2003), Hocalı: Şehidler, Şahidler, Bakü: Azerbaycan Neşriyat.
- Minassian, Gaïdz (2002), Guerre et terrorisme arméniens, (Paris : Presses universitaires de France).
- Muslum, Sariyya (2007), Khojaly Is Not Dead, Bakü: Çaşoğlu Yayınevi.
- Nalbandian, Louise, The Armenian Revolutionary Movement: The Development ofArmenian Political Parties through the Nineteenth Century, (Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 1963).
- Nazım Paşa, Hüseyin (1998), Ermeni Olayları Tarihi-I, Ankara: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın No: 15.
- Ortaylı, İlber (2006), Son İmparatorluk Osmanlı, İstanbul: Timaş Yayınları. Ortaylı, İlber (2007), Osmanlı Barışı, İstanbul: Timaş Yayınları.
- Özcan, Tuğrul (2007), II. Abdülhamid Döneminde Orta ve Doğu Karadeniz’de Meydana Gelen Ermeni Olayları, İstanbul: Özbay Yayıncılık.
- Özkan, Zafer (2001), Tarihsel Akış İçinde Terörden Politikaya Ermeni Meselesi, İstanbul: Kişisel Yayınlar.
- Paboudjian, Paul B. ve Kevorkian, Raymond H. (2012), 1915 Öncesinde Osmanlı İmparatorluğu'nda Ermeniler, İstanbul: Aras Yayıncılık.
- Sonyel, Salahi R. (2001), Turkey’s Struggle for Liberation and the Armenians, Ankara: SAM Papers.
- Sonyel, Salahi R. (2009), Osmanlı Ermenileri-Büyük Güçler Diplomasisinin Kurbanları, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Süreyya, Münir (2001), Ermeni Meselesinin Siyasi Tarihçesi (1877-1914), Ankara:Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın No: 53.
- Süslü, Azmi, Kırzıoğlu, Fahrettin, Yinanç, Refet ve Halaçoğlu, Yusuf (1995), Türk Tarihinde Ermeniler, Kars: Kars Kafkas Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları.
- Şarlı, Akif (2005), Hocalı’da Türk Soykırımı, İstanbul: ASEF.
- Şehirli, Atila (2000), Türkiye’de Bölücü Terör Hareketleri ve Devletin Aldığı Tedbirler, İstanbul: Burak Yayınları.
- Şimşir, Bilal N. (2006), Ermeni Meselesi 1774-2005, Ankara: Bilgi Yayınevi. Şimşir, Bilal N. (2011), Osmanlı Ermenileri, Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Uras, Esat (1976), Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, İstanbul: Belge Yayınları.
- Waal, Thomas de and Garden, Black, Armenia and Azerbaijan through Peace and War, (New York: New York University Press, 2004).
- Yaşarbaş, Enver (1984), Ermeni Terörünün Tarihçesi, İstanbul: Petek Yayınları.
- Yıldırım, Hüsamettin (2000), Ermeni İddiaları ve Gerçekler, Ankara: Sistem Ofset Makaleler ve İnternet Kaynakları
- Acer, Yücel, “Terörizm Kavramı Açısından Ermeni Terörü ve Genel Nitelikleri”, Ermeni Araştırmaları Dergisi, Sayı 8, Vol. 7, Kış 2003, 114-137.
- Azerbaycan Türk Kültür Dergisi, Yıl: 55, Sayı: 370, (Şub-Mar-Nis 2007), 3-24.
- Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi‟nin Hocalı Soykırımı‟nın 15. Yıldönümü ile ilgili Kararları, 253-IIIQR, 27 Şubat 2007.
- Corsun, Andrew, “Armenian Terrorism: A Profile”, U.S. Department of State Bulletin, August 1982.
- Cöhce, Salim, “Büyük Ermenistan‟ı Kurma Projesi”, Ermeni Araştırmaları Dergisi, Sayı 1, (Mart-Nisan- Mayıs 2001), 87-107.
- Global Terrorism Database Assembly of Turkish American Associations (2010),[Report on Armenian Terrorism and JCAG terrorist Hampig Sassounian http://www.ataa.org/reference/Supporting_Documents_Hampig_Sassounian.pdf]
- Göyünç, Nejat, “Osmanlı Devleti‟nde Ermeniler Hakkında”, iç. Osmanlı‟danGünümüze Ermeni Sorunu, (Yay. Haz.: Hasan Celal Güzel), Yeni Türkiye, Ankara, 2000, 35-43.
- Gunter, Michael M., “Contemporary Armenian Terrorism”, Terrorism: An International Journal 8 (No. 3; 1986), 213-52.
- Gunter, Michael M., “The Armenian Terrorist Campaign Against Turkey”, Orbis 27 (Summer 1983), 447-77.
- Gunter, Michael M., “Armenian Terrorism: A Reappraisal”, The Journal of Conflict Studies, Vol 27, No 2 (Winter 2007), 109-128.
- http://www.quotationspage.com/quote/24974.html (Erişim tarihi: 22 Aralık 2017)
- Karaş, Zeynep, “Ermeni Terör Örgütü: Asala”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Ankara: Atılım Üniversitesi SBE, 2007).
- Karpat, Kemal H., “Tarihsel Süreklilik, Kimlik Değişimi ya da Yenilikçi, Müslüman,Osmanlı ve Türk Olmak”, iç. Osmanlı Geçmişi ve Bugünün Türkiye‟si, (Çev.: SönmezTaner), (2. Baskı), (der.) Kemal H. Karpat, (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005), 19-50.
- Khaligian, Aram, “The Necessities of Violence and National Culture in the Liberation Struggle,” The Armenian Weekly, 31 December 1986.
- Kodaman, Bayram, “Şark Meselesi ve Tarihi Gelişimi”, iç. Tarihi Gelişimi İçindeTürkiye‟nin Sorunları Sempozyumu (Dün-Bugün-Yarın), (8-9 Mart 1990), (Ankara: TTK Basımevi, 1992), 59-63.
- Oğan, Sinan, “Türklere Karşı Yapılan Soykırımlar ve Hocalı Soykırımı”, TÜRKSAM, 24 Şubat 2012 (http://www.turksam.org/tr/a1389.html)
- Selvi, Haluk, “Terör Eylemlerine Tarihsel Bir Yaklaşım: Osmanlı Devleti‟nde ErmeniTerör Eylemleri ve Yurtdışı Bağlantıları”, Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi, II/1, 2011, 39-59.
- Şimşir, Bilal N., “Ermeni Gailesinin Tarihsel Kökeni Üzerine”, Ermeni Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı 1, 2001, 108–125.
- United States Congress, House Committee on International Relations (2006). Multipleresolutions: markup before the Committee on International Relations, House ofRepresentatives, 109th Congress, 89, Washington, DC: U.S. Government PrintingOffice. “Human Rights Watch called the tragedy at the time the largest massacre to date in the conflict”.
