Author :
Abstract
Tahsin Nâhid, Fecr-i Âti Edebiyatı’nın önemli temsilcilerinden biridir. Biz bu makalemizde onun tiyatrolarını inceledik. Yazara ait toplam sekiz adet tiyatro metni ele alınmış, bunlar telif ve adapteler olarak iki farklı başlık altında incelenmiştir. Yıllardır Ruhsar Nevvare Hanımla birlikte yazdıkları söylenen ve kitap olarak basılan “Jöntürk” adlı eserin aslında Ruhsan Nevvare, gerçek adıyla Ebuzziya Hadiye Hanım tarafından yazıldığı kesinleşmiştir. Bu makalenin yazılma amaçlarından birisi de bu yanlışlığın düzeltilmesidir. Tahsin Nâhid, İkinci Meşrutiyet’in ilânından sonra yazmaya başladığı tiyatrolarında iyi bir başarı yakalamış, döneminde sevilen ve defalarca oynanan eserler kaleme almıştır. Bu eserlerden adapte olan “Rakibe, Bir Çiçek İki Böcek” ile Şahabeddin Süleyman’la birlikte kaleme aldıkları “Kösem Sultan” diğer eserlerine nazaran daha çok dikkatleri üzerlerine çekmişlerdir. Yazarın adapte eserlerinin daha başarılı olduğu görülmüştür. Bizim de hemfikir olduğumuz ve araştırmacıların ortak görüşü olan, onun tiyatro yazarlığının, şairliğinden daha başarılı olduğu yönündedir. Şüphesiz onun 32 yaşında çok genç vefatı, daha sonraki yıllarda vermesi beklenen önemli eserlerinden bizi mahrum bırakmıştır.
Keywords
Abstract
Tahsin Nâhid is one of the important representatives of Fecr-i Âti Literature. In this article we examined his theaters. A total of eight theater texts of the author were discussed and examined under two different headings as royalties and adaptations. It has become clear that the work called san Young-man in, written with Ruhsar Nevvare Hanım and written by Ruhsar Nevvare for years, was originally written by Ruhsan Nevvare, its real name Ebuzziya Hadiye Hanım. One of the purposes of this article is to correct this error. Tahsin Nâhid had a good success in the theaters where he started to write after the proclamation of the Second Constitutional Monarchy and wrote penned and repeated works. Leri Rakibe, One Flower Two Insects works adapted from these works and Kösem Sultan, which they wrote together with Şahabeddin Süleyman, attracted more attention than other works. It was seen that the adapted works of the author were more successful. We also agree that the common opinion of the researchers is that his drama writing is more successful than his poetry. Certainly his very young death at the age of 32 deprives us of his important works, which he expects to give in later years.
Keywords
- Akyüz, Kenan, (1986), Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, ss.627-633.
- And, Metin, (1971), Meşrutiyet Döneminde Türk Tiyatrosu (1908-1923), Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara, ss.297.
- Banarlı, Nihad Sami, (1998), “Tahsin Nâhid”, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, (C.2, ss.1094-1095), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
- Bilmiş, Vildan, (2011), Tahsin Nâhîd: İnsan ve Eser (Hayatı ve Şiirleri), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ, ss. 107.
- Çandır, Kâzım, (2001), Tahsin Nâhid ve Şiirleri Üzerinde Bir Araştırma/İnceleme, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta, ss.312.
- Çandır, Kâzım, (2007), “Tahsin Nahit”, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi, (C.8, ss.151-154), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
- Çetin, Nurullah, (2014), Tahsin Nahit, Ahmet Vefa ve Şiirleri, Akçağ Yayınları, Ankara, ss.187.
- Dizdaroğlu, Hikmet, (1979), “Fecr-i Âtî Topluluğu”, Ulusal Kültür Derneği, S.5, Temmuz, ss.78-120.
- Doğan, Abide, (1998), “Tahsin Nâhid ve Tiyatrosu”, Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı, Ankara, ss.181-204.
- Doğan, Abide, (1998), “Tahsin Nâhid’in Adapte Piyesleri”, Evrenselliğe Yolculuk, Hacettepe Üniversitesinin Emel Doğramacı’ya Armağanı, Ankara, ss.159-168.
- Enginün, İnci, (1979), “Kösem Sultan Üzerine”, Fikir ve Sanatta Hareket, S.7, ss.9- 12.
- Enginün, İnci, (1980), “Kösem Sultan’ın İki Edebî Eserdeki Yorumu” (Bildiri), Birinci Millî Türkoloji Kongresi (İstanbul, 6-9 Şubat 1978), Tebliğler, İstanbul.
- Enginün, İnci, (2000), Araştırmalar ve Belgeler, Dergâh Yayınları, İstanbul, ss.124, 134, 215, 286, 515.
- Evrimer, Rıfat Necdet, (1961), Fecr-i Âti Şairleri: Mehmet Behçet ve Tahsin Nâhid, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, ss.49-79.
- Gümüş, Hale Nur, (2003), Tahsin Nâhid ve Ruhsan Nevvare, Hayatları, Düzyazıları ve Ortak Eserleri Jön Türk, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, ss.272.
- Işık, İhsan, (1993), “Tahsin Nâhid”, Yazarlar ve Şairler Sözlüğü, Ünlem Yayınları, İstanbul, ss.467. İnal, İbnülemin Mahmut Kemal, (1988), “Tahsin Nâhid”, Son Asır Türk Şairleri, (C:4, ss.1883-1884), Dergâh Yayınları, İstanbul.
- Kabakçı, Bayram, (2002), Tahsin Nâhit Hayatı, Sanatı, Eserleri, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale, ss.265.
- Karataş, Turan, (2001), Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Perşembe Kitapları, İstanbul, ss.15, 418.
- Koçak, Ahmet, (2016), Gece ve Deniz Şairi Tahsin Nâhit, Akıl Fikir Yayınları, İstanbul, ss.240.
- Nutku, Özdemir, (1969), Darülbedayi’nin Elli Yılı, DTCF Yayınları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
- Okay, M. Orhan, (1992), “Tahsin Nâhid”, Türk Dili, Ocak- Şubat, S.481-482,
- Okay, Orhan, Aktaş, Şerif, (1992), “Tahsin Nâhid”, Başlangıcından Günümüze Kadar Büyük Türk Klâsikleri (C.12, ss.64-73), Ötüken Yayıncılık, İstanbul.
- Özen, M. Nihat, Dürder, Baha, (1967), “Türk Tiyatrosu”, Türk Tiyatrosu Ansiklopedisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, ss.119-130.
- Özkırımlı, Attila, (1987), “Tahsin Nâhid”, Türk Edebiyatı Ansiklopedisi, (C:4, ss.1091), Cem Yayınevi, İstanbul.
- Polat, Nâzım H., (1977), “Şahabeddin Süleyman”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, (C:8, s.86-88), Dergâh Yayınları, İstanbul.
- Polat, Nâzım H., (1987), Şahabeddin Süleyman, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Polat, Nâzım H., (1992), “Şahabeddin Süleyman”, Büyük Türk Klâsikleri, (C:11, ss.302-305), Ötüken-Söğüt Yayınları, İstanbul.
- Tahsin Nâhid, Şahabeddin Süleyman (1990), Kösem Sultan, (Hazırlayan: İnci Enginün), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, ss. X+81+14 s. Tahsin Nâhid, Şahabeddin Süleyman, (1328/1912), Kösem Sultan, Rübab Mecmuası, S.12-13/24-25, 12 Nisan/28 Haziran/25 Nisan/11 Temmuz, ss.133-136. Tahsin Nâhid, Şahabeddin Süleyman, (1329/1913), Ben... Başka, Muhtar Halid Kitaphanesi, İstanbul, ss.71. (Not: Eserde, Şahabeddin Süleyman’ın Kırık Mahfaza isimli oyunu da yer almaktadır (ss.73-132). Töre, Enver, (1998), “Tahsin Nâhid”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, (C:8, ss.200), Dergâh Yayınları, İstanbul.
- Urgan, Mina, (1998), Bir Dinozorun Anıları, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- Yalçın, Alemdar, (1985), II. Meşrutiyet’te Tiyatro Edebiyatı Tarihi, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara.
- Yavuz, Kemal, (1976), “Rakibe: Tahsin Nâhid”, “Tahsin Nâhid’in Piyesleri”, Reşad Nuri Güntekin’in Tiyatro İle İlgili Makaleleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul, ss.541-547; ss. 574-579.
- Yılmaz, Ayfer-Çandır, Kâzım, (2005), Tahsin Nâhid’in Piyesleri, Ürün Yayınları, Ankara, ss.380.
