Author :
Abstract
1914-1918 yılları arasında yaşanan I. Dünya Savaşı sonrasında 30 Ekim 1918 tarihinde Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır. 11 Ekim 1922 tarihinde imzalanan Mudanya Ateşkes Antlaşması sonucunda kalıcı barışın imzalanması için İsviçre’nin Lozan kentinde görüşmeler yapılması kararlaştırılmıştır. Lozan’da yapılan bu barış görüşmeleri sırasında Musul Meselesi, Türkiye ve İngiltere arasında sorun olmuştur. Türkiye Musul’un kendilerine ait bir coğrafya olduğunu tarihsel süreci ile ispatlamaya çalışmıştır. Musul Meselesi’ne Lozan Konferansı’nda bir çözüm bulunamamıştır. Barış antlaşması kesintiye uğramasın diye Musul Meselesi, Türkiye ve İngiltere arasında Milletler Cemiyeti’nin hakemliğinde 9 ay içerisinde çözümlenmek için sonraya bırakılmıştır. Türkiye ve İngiltere, Musul Meselesi için 1924’te Haliç Konferansı’nı düzenlemiştir. İngiltere ile Türkiye arasında Bürüksel Hattı denilen geçici sınır bölgesi çizilmiş ve kanlı olayların önüne geçilmiştir. İngiltere, Musul’u Türkiye’ye bırakmamak için Nasturi ve Şeyh Sait isyanlarını desteklemiştir. 1926 yılında imzalanan Ankara Antlaşması ile Musul, İngiliz mandası olan Irak’a 500.000 İngiliz Sterlini karşılığında bırakılmıştır.
Keywords
Abstract
Treaty of Mondros was signed between Ottoman Empire and the Entente Powers on October 30th 1918 after the Ist World War conducted from 1914 to 1918. It was decided to meet in Lausanne, Switzerland to make an indelible peace in conseguence of Treaty of Mudanya which was signed on October 11th 1922. The matter of Mosul was a problem between Turkey and Britain during the meeting of peace in Lousanne. Turkey tired to prove that Mosul belonged to her whith its historical period. The matter of Mosul couldn’t be solved in Treaty of Lausanne. The league of nations postponed the matter of Mosul for 9 months between Turkey and Britain because they didn’t want to interfere to the peace treaty Turkey and Britain orgaized Treaty of Halic in 1924. It was drawn a temporary borderline called the Line of Brussel between Britain and Turkey to prevent body events. Britain encouraged the Nasturi and Sheikh Said riots not to give Mosul to Turkey. Mosul was given to Iraq as British mandate in Exchange for 500. 000 British pound with the Treaty of Ankara signed in 1926.
Keywords
- Atatürk, Mustafa K. (1989). Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri. C. I-III. Ankara. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Baytok, T. (2007). İngiliz Belgeleriyle Sevr’den Lozan’a Dünden Bugüne Değişen Ne Var. İstanbul. Doğan Kitapçılık AŞ.
- Beyatlı, Hidayet K. (1998). Irak Türklerinin Tarih, Dil ve Kültürleri, Kerkük ve Erbil Meselesi Sempozyumu. Ankara. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
- Bilsel, M. C. (1998). Lozan. C. 2. İstanbul. Sosyal Yayınları.
- Goloğlu, M. (2007). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-I 1924-1930 Devrimler ve Tepkileri. İstanbul. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Göyünç, N. (1998). Misak-ı Milli ve Türk Dış Politikası’nda Musul, Kerkük ve
- Karacan, Ali N. (2007). Lozan. İstanbul. Nokta Kitap.
- Karadağ, R. (2014). Musul Meselesi Petrol Fırtınası 2. İstanbul. Truva Yayınları.
- Kınross, L. (2008). Atatürk Bir Milletin Yeniden Doğuşu. Türkçesi: Necdet Sander. İstanbul. Altın Kitaplar Yayınevi.
- Mango, A. (2000). Atatürk. Türkçesi: Füsun Doruker. İstanbul. Sabah Kitapları.
- Meray, Çeviren: Seha L. (2001) Lozan Barış Konferansı Tutanaklar-Belgeler. C.1. İstanbul. Yapı Kredi Yayınları.
- Nur, R. (2008). Lozan Hatıralarım. İstanbul. Boğaziçi Yayınları.
- Oran, B. (Editör). (2008). Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar 1919-1980. C. 1. İstanbul. İletişim Yayınları.
- Öke, Mim K. (1991). Musul Meselesi Kronolojisi (1918-1926). İstanbul. Türk Dünyası Araştırma Vakfı Yayınları.
- Özel, M. (Hazırlayan). (1993). 70. Yıl Dönümünde Lozan. Ankara. Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Sonyel, Salahi R. (2012). Kaygılı Yıllar. İstanbul. Remzi Kitabevi.
- Türkmen, Z. (2003). Musul Meselesi Askeri Yönden Çözüm Arayışları (1922- 1925). Ankara. Atatürk Araştırma Merkezi.
- Yalçın, E. S. (1998). Misak-ı Milli ve Lozan Barış Konferansı Belgelerinde Musul Meselesi, Musul, Kerkük ve Erbil Meselesi Sempozyumu. Ankara. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
- Yıldız, H. (2004). Irak-Musul-Kerkük Üçgeni ve Büyük Oyun. İstanbul. IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
- Yılmaz, D. (2003). Musul Meselesi Tarihi. Konya. Çizgi Kitabevi Yayınları.
