Author:
Abstract
Bu çalışmanın amacı, İhvân-ı Safâ ile Gazzâlî’nin ilimler tasnifi bağlamındaki görüşlerini mukayese edip değerlendirmektir. Çalışmada esas alınan kaynaklar, İhvân-ı Safâ Risâleleri ile Gazzâlî’nin eserleridir. Çalışmanın hazırlık sürecinde söz konusu eserler incelenmiş, konuyla ilgili görüşler tespit edilerek değerlendirilmiştir.
İlk dönem İslam felsefecileri arasında yer alan İhvân-ı Safâ, din ile felsefeyi uzlaştırmaya çalışmakta, görüşlerini desteklemek amacıyla birtakım bâtınî yorumlara başvurmaktan çekinmemektedir. Gazzâlî ise İslam şeriatının öğretilerine bağlı kalarak bununla çeliştiğini düşündüğü felsefî ve bâtınî yaklaşımları hedef almaktadır. Bununla birlikte bazı konularda, özellikle çalışmamızın konusu olan ilimler tasnifi konusunda İhvân-ı Safâ ile benzer birtakım görüşler savunması dikkat çekmektedir. Kanaatimize göre İhvân-ı Safâ’nın ilimler tasnifi ve değerlendirmesiyle ilgili görüşleri, Gazzâlî’nin görüşlerine kıyasla daha tutarlı ve sistematik bir durum arz etmektedir.
Keywords
Abstract
The purpose of this study is to compare and evaluate the views of Ikhwan al-Safa and Al-Ghazali in the context of the classification of sciences. The sources taken as basis in the study are the treatises of Ikhwan al-Safa and the works of Al-Ghazali. During the early stage of the study, the works in question are examined and opinions on the subject are determined and evaluated.
One of the early Islamic philosophers, Ihvân-ı Safâ tries to reconcile religion and philosophy, and does not hesitate to resort to some ingenious interpretations in order to support his views. Among the early Islamic philosophers, Ikhwan al-Safa strive to reconcile religion and philosophy, and do not hesitate to subject some verses of the Quran and hadith narrations to some esoteric interpretations in order to support the religious and philosophical views they have adopted. On the other hand, al-Ghazali adheres to the teachings of Islamic Sharia and targets philosophical and intangible approaches that he thinks are in contradiction with this. On the other hand, some defenses of opinions similar to those of Ikhwan al-Safa on some issues, especially on the classification of sciences that are the subject of our study, draw attention. According to our opinion, the views of Ikhwan al-Safa on the classification and evaluation of sciences are more consistent and more systematic than those of al-Ghazali.