Etik İlkeler ve Yayın Politikası
Bu bilgilendirmenin Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi (SBedergi)’ ne makale gönderecek olan bütün araştırmacılarımız tarafından dikkatle incelenmesi gerekir.
Yayın Etiği İlkeleri
SBedergi olarak bilimsel yöntemleri destekleyen hakemli makalelerin yayın süreçlerinde tüm paydaşların etik sorumluluklarını eksiksiz yerine getirmesini temel bir ilke olarak kabul ediyoruz. Bu bağlamda, etik kuralların uygulanması, bilginin tarafsız, saygın ve güvenilir bir şekilde geliştirilmesi ve yayılmasına zemin hazırlamaktadır.
Dergimize gönderilen tüm makalelerin yayın etiği çerçevesinde aşağıdaki sorumlulukları karşılaması beklenmektedir:
Etik Kurul Onayı:
Etik kurul izni gerektiren bilim dallarındaki tüm araştırmalar için etik kurul onayı alınmış olmalıdır.
Telif Hakları:
Dergimize gönderilen makalelerin telif hakları, yayın süreci öncesinde dergimize devredilmelidir.
Hakemli Süreç:
Hakemli makaleler bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen temel çalışmalardır. Bu süreçte yazarlar, okuyucular, araştırmacılar, yayıncılar, hakemler ve editörler dahil olmak üzere tüm paydaşların etik ilkelere uygun hareket etmesi büyük önem taşımaktadır.
Etik Rehberlik:
SBedergi’ye gönderilen bilimsel makaleler için Yüksek Öğretim Kurulu’nun Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi ve COPE (Committee on Publication Ethics) ilkeleri dikkate alınmalıdır. SBedergi, yayın etiğinin ihlaline yönelik şüpheli bir durum ile karşılaştığında COPE tarafından geliştirilen Yayın Etiği Akış Şemaları’nı temel alır.
Etik İlkeler:
SBedergi’de uygulanan yayın süreçleri, yazarların çalışmalarının kalitesine ve bilimsel katkılarına doğrudan yansımaktadır. Bu süreçler, tarafsız ve yüksek standartlara uygun bir bilimsel ortam oluşturmayı hedeflemektedir.
Dergimizin yayın etiği ilkeleri yazarlar, okuyucular, araştırmacılar, yayıncılar, hakemler ve editörler olarak tüm paydaşların bilimsel sorumluluklarını yerine getirerek katkıda bulunmasını teşvik etmektedir. SBedergi’si için etik kurallara uyum bilimsel çalışmaların güvenilirliği ve kalitesi için bir gereklilik olarak görülmektedir.
Yayın Politikası
SBEdergi, etik sorumlulukların bilinciyle hareket ederek yayın süreçlerini şeffaf ve güvenilir bir şekilde yürütmektedir. Yılda iki kez (Haziran ve Aralık aylarında) elektronik ortamda açık erişimli (Open Access) ve ücretsiz olarak yayınlanan dergimiz, bilimsel bilgiye erişimi kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. Ayrıca Editör Kurulu kararı doğrultusunda mevcut sayılara ek olarak özel sayılar da yayımlanabilmektedir. Dergimize makale gönderen yazarların çalışmaları, öncelikle Editör Kurulu tarafından bir ön değerlendirmeye tabi tutulmaktadır. Dergi kapsamına uygun olmayan ya da içerik ve format açısından bilimsel yazım kurallarını karşılamayan makaleler, Editör Kurulu tarafından hakem süreci başlatılmadan reddedilebilir veya revizyon önerisi sunulabilir. Editör değerlendirmesi sonucunda, yayın ilkelerine uygun bulunan çalışmalar hakem sürecine alınmaktadır. Hakem değerlendirmesi, en az iki bağımsız hakem tarafından gerçekleştirilmekte ve bu süreçte çifte körleme tekniği uygulanmaktadır. Bu teknik sayesinde, süreç boyunca yazarların ve hakemlerin kimlik bilgileri tamamen gizli tutulmaktadır. Hakemlerden olumlu değerlendirme alamayan makaleler yayımlanmamaktadır. Hakemler tarafından düzeltme talep edilen makaleler ise gerekli düzenlemelerin yapılması için sorumlu yazara iletilir. Düzeltmelerin belirtilen süre içerisinde dergiye ulaştırılması sorumlu yazarın yükümlülüğündedir. Yayına kabul edilen makaleler, editörün/editörlerin belirlediği bir sayıda yayımlanır. Yazarlar ön değerlendirme aşamasında çalışmalarını geri çekme hakkına sahiptir. Makalelerde ifade edilen görüş ve düşüncelerin sorumluluğu tamamen yazarlara aittir. Bilimsel kongre ve sempozyumlarda bildiri olarak sunulmuş çalışmalar bu durum belirtilerek dergiye gönderilebilir. Dergiye gönderilen çalışmaların başka bir yerde yayımlanmamış ya da yayımlanmak üzere gönderilmemiş olması gerekmektedir. Yayımlanan makaleler için yazarlardan herhangi bir ücret talep edilmemektedir. Yayın kurallarına uygun olmayan veya eksik başvuruların olduğu çalışmalar değerlendirmeye alınmaz.
Yazarların Etik Sorumlulukları
Yazarlar makalenin intihal içermediğini ve kendi çalışmaları olduğunu garanti etmelidir.
Makalede kullanılan tüm alıntılara uygun şekilde referans verilmelidir.
Makaleler intihal programıyla kontrol edilir ve sadece benzerlik oranı %20 ve altındaki makaleler değerlendirmeye alınır.
Yazarlar makaleye bilimsel katkı sağladıklarını ve yazar listesinde yalnızca bilimsel katkı sunan kişilerin yer aldığını garanti etmelidir.
Yazar listesi ve sıralaması makale gönderilmeden önce dikkatlice belirlenmelidir. Yayımlandıktan sonra değiştirilemez.
Araştırma sonuçları doğru, açık ve dürüst bir şekilde sunulmalıdır; uydurma, yanlış veya manipüle edilmiş veriler kullanılmamalıdır.
Yazarlar makale sürecinde etik ilkelere uyma ve gerektiğinde veri setlerine erişim sağlama sorumluluğuna sahiptir.
Hakem raporlarında belirtilen düzeltmeler yazarlar tarafından zamanında yapılmalıdır.
Etik kurul izni gerektiren araştırmalar için etik kurul onayı alınması gerekmektedir. Bu gerekliliğe uymayan makaleler süreçten çıkarılmaktadır. Etik Kurul İzni gerektiren konular; anket, odak grup çalışması, gözlem, deney, mülakat gibi nitel ve nicel veri toplama tekniklerinin yanı sıra insan üzerinde yapılan klinik araştırmalar ve Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında gerçekleştirilen retrospektif çalışmalardır. Çalışmada bilgilendirilmiş gönüllülerin yer alması durumunda, olur/onam formunun imzalandığı belirtilmelidir. Ayrıca başka kişilere ait ölçek, anket veya görsellerin kullanımı için izin alınmalı ve çalışmada açıkça belirtilmelidir.
Yazarlar makaleyi etkileyebilecek finansal veya kişisel çıkar çatışmalarını net bir şekilde açıklamalıdır. Bu durumlar arasında istihdam, danışmanlık, hisse sahipliği, patent başvuruları ve fon kaynakları yer alabilir.
Yazar/yazarlar cinsiyet, ırk, dil, inanç, kültür, sınıf, yaş, görüş, zümre ve cinsel yönelim gibi aidiyet ve kimlikler üzerinden ayrımcı bir dil kullanmamalıdır.
Yazarlar, çalışmanın güvenilirliğini ve bilimsel etik ilkeleri korumak adına, olası tüm çıkar çatışmalarını şeffaf bir şekilde beyan etmekle yükümlüdür.
Hakemlerin Etik Sorumlulukları
SBEdergi çift yönlü kör değerlendirme yöntemi uygulamakta olup, yazar(lar) ve hakemlerin kimlikleri birbirinden gizli tutulmaktadır. Hakemlerin değerlendirme sürecini etik ve profesyonel bir şekilde yürütmesi için aşağıdaki kurallara uyması beklenir:
Hakemler yalnızca uzmanlık alanlarına uygun makaleleri değerlendirmeyi kabul etmelidir.
Değerlendirme makalenin içeriğine odaklanmalı; milliyet, cinsiyet, dini veya politik inançlar gibi unsurlardan etkilenmemelidir.
Değerlendirme süreci gizlidir; makale ve değerlendirme bilgileri üçüncü kişilerle paylaşılmamalıdır.
Çıkar çatışması veya bağlantı durumunda hakem makaleyi değerlendirmemeli ve editörü bilgilendirmelidir.
İntihal veya diğer etik ihlaller tespit edildiğinde derhal editöre bilgi verilmelidir.
Hakemler yapıcı ve akademik kurallara uygun bir dil kullanmalı, kişisel ve saldırgan yorumlardan kaçınmalıdır.
Değerlendirme sürecinde makul bir zaman ayırılmalı ve belirtilen teslim tarihine uyulmalıdır.
Editörlerin Etik Sorumlulukları
Editör/editörler, derginin akademik bütünlüğünü ve yayınlanan çalışmaların kalitesini sağlamakla yükümlüdür. Dergiye gönderilen makaleler yalnızca literatüre, okuyuculara ve araştırmacılara katkı sağlayan, özgün ve nitelikli içeriklere sahip olması durumunda kabul edilir. Editör/editörler dışındaki herhangi bir kurum veya kişi bu kararlara müdahale edemez.
Editör/Editörler;
Makaleleri yazarların ırkı, dini, cinsiyeti, yaşı, etnik kökeni, siyasi inancı veya diğer kişisel özelliklerinden bağımsız olarak yalnızca entelektüel içerik açısından değerlendirir.
Makaleleri uzmanlık alanlarına göre uygun alan editörlerine ve hakemlere yönlendirir ve tarafsız bir değerlendirme süreci yürütür.
Hakem değerlendirme sürecinin adil, tarafsız ve zamanında gerçekleşmesini sağlar; hakem havuzunu sürekli olarak güncel tutar.
Yayımlanan makalelerin fikri mülkiyet haklarını korur ve ihlallere karşı yazar(lar)ın haklarını savunur. Diğer yayınların fikri mülkiyet haklarının ihlal edilmemesi için gerekli önlemleri alır.
Yazar(lar), hakemler ve diğer editörler arasındaki çıkar çatışmalarını dikkate alarak çalışmaların yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamamlamasını garanti eder.
İntihal, özgünlük eksikliği, telif hakkı ihlali veya yasal gerekliliklere uyumsuzluk durumlarında makaleleri hakem değerlendirme sürecine sokmadan reddetme hakkını saklı tutar.
İnsan ve hayvan haklarının korunmasına önem verir, katılımcılardan açık onay alındığını ve etik kurul onayı bulunduğunu kontrol eder. Bu gereklilikleri taşımayan makaleler yayımlanmaz.
Makale Değerlendirme Süreci
Yazar tarafından dergiye gönderilen bir makale editör tarafından gerekli belgelerin eksiksiz ve doğru bir şekilde gönderilip gönderilmediği açısından kontrol edilir. Bu belgeler; makale, kapak sayfası ve benzerlik raporudur. Belgeler tam ve düzenli ise makale, derginin yayın politikalarına uygunluk açısından ikinci bir değerlendirmeye alınır. Eğer uygunluk sağlanmazsa makale yazara iade edilir. Uygun bulunan makale son aşamada yayın ilkeleri, yazım kuralları, özet (abstract) ve kaynakça formatı gibi kriterler açısından detaylı bir incelemeye tabi tutulur. Eksiklikler tespit edilirse yazardan bu hataları düzeltmesi ve belirlenen süre içinde makaleyi yeniden göndermesi istenir.
Tüm bu aşamaları geçen makale editör tarafından bilimsel uygunluğun değerlendirilmesi amacıyla iki hakeme gönderilir.
En az iki hakemden gelen değerlendirme olumluysa makale yayın aşamasına geçer. Bir hakemin olumlu, diğerinin olumsuz görüş bildirmesi durumunda makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakem raporu da olumsuzsa makale reddedilir. Ancak üçüncü hakemin değerlendirmesi olumlu ise editörce makalenin yayınlanmasıyla ilgili nihai karar verilir.
Tüm bu süreçlerden geçen makaleler, en yakın sayıda yayımlanmak üzere sıraya alınır. Ancak sayıda yer kalmaması durumunda makale bir sonraki sayıya aktarılır. Bu aşamada yazar, dilerse makalesini geri çekebilir ancak bunu dergiye bildirmek zorundadır.
Makalenin gönderim tarihinden yayın onayı almasına kadar geçen süreç ortalama 3-4 ay sürmektedir.